Deze wandeling laat een stukje tamelijk onbekend Amsterdam zien. Ik begin ineen tuindorp, aangelegd in de jaren twintigvan de voroge eeuw om de groeiende arbeidersbevolking verantwoord te huisvesten. De huisjes zijn klein, maar zeer geliefd.   

Index

1. Halsbandparkiet

2. Vlaamse Gaai

3. Houtduif

Vervolgens loop ik langs "De Breek", een oude dijkdoorbraak over de Waterlandse zeedijk. De dijk die ervoor zorgde dat Waterland kon worden tot wat het nu is.

 De vroegere Waterlandse dorpen Schellingwoude en Nieuwendam waar ik doorheen wandel zijn in 1921 ingelijfd bij Amsterdam, en nadien ook bijna helemaal in, gesloten door stadsuitbreidingen en de ringweg. Toch is voor een deel de tijd hier stil blijven staan. De dorpen zijn nog echt  dorpen met een kerk met kerkhof, een voormalige school en een dorpshuis. Het stadsdeel Amsterdam-Noord is zuinig op dit stukje historie en doet er veel aan om het in stand te houden.

1. (22 maart 2025) Halsbandparkiet: Halsbandparkieten zijn knalgroene en luidruchtige vogels, afkomstig uit India en Centraal-Afrika. Het gaat in Nederland oorspronkelijk om ontsnapte en losgelaten kooivogels die verwilderd zijn en populaties hebben gevormd. Halsbandparkieten zijn holenbroeders, die ook in nestkasten broeden. Concurrentie met kauwtjes, spechten en uilen om beschikbare broedholten lijkt slechts in geringe mate te spelen. Het broedsucces lijkt vrij laag.

Heldergroen van kleur met donkerdere slagpennen. Mannetjes hebben daarnaast een zwarte kin- en keelvlek en een zwarte lijn over de hals lopen die uitloopt in een oranjeroze halsband op het achterhoofd. Vrouwtjes hebben dat niet en zijn effen. Zeer korte, scherp omlaag gebogen haaksnavel (kleine papegaaiensnavel). Luidruchtig en slaapt in de winter in grote groepen in bomen.

Broedt tussen januari en juni. De halsbandparkiet broedt in los kolonieverband en heeft één legsel per jaar met 3 of 4 eieren (soms 6). Broedduur: 22-24 dagen. Ze broeden in natuurlijke holen in oude platanen of andere loofbomen, ook in spechtenholen. De jongen zitten 49-50 dagen op het nest.

Stadsparken en tuinen zijn in Nederland veruit favoriet. Het nest wordt in een solitaire boom gemaakt, vaak in een oud spechtenhol op flinke hoogte. De halsbandparkiet is in Nederland voor een zeer belangrijk deel afhankelijk van bijvoedering; zonder die hulp zouden ze de voedselschaarste in de winter niet overleven. Daarom komen zij buiten de stedelijke gebieden niet veel voor.

Halsbandparkieten zijn in Nederland standvogels. Vooral buiten het broedseizoen zoeken halsbandparkieten elkaar op in slaapbomen, daar kunnen ze in zeer grote groepen bijeenkomen.

2. (12 maart 2025) Vlaamse gaai: De Vlaamse gaai is een opvallende verschijning in onze bossen. De felblauwe vleugelveren en het nieuwsgierige karakter maken deze vogel een fascinerende soort om te observeren. Het speelse gedrag en de slimme manier waarop hij voedsel verzamelt, zorgen ervoor dat hij een onmisbare rol speelt in de natuur.

Een ander opvallend kenmerk is de stevige, zwarte snavel. Hiermee kraakt hij moeiteloos noten en eikels. Daarnaast heeft hij scherpe klauwen waarmee hij gemakkelijk takken vastgrijpt en voedsel verstopt voor de winter.

De Vlaamse gaai staat bekend als een echte verzamelaar. In de herfst verstopt hijhonderden eikels en noten in de grond om in de winter genoeg te eten te hebben. Veel van deze verstopte eikels worden vergeten, wat zorgt voor de groei van nieuwe eikenbomen. Zo helpt hij onbewust bij het uitbreiden van bossen!

Daarnaast is de Vlaamse gaai een uitstekende imitator. Hij kan de geluiden van andere vogels en zelfs roofdieren nabootsen om vijanden weg te jagen. Zijn slimme manier van communiceren en voedsel verzamelen maken hem een van de meest slimme vogels in onze natuur.

De Vlaamse gaai is een uitgesproken dagvogel. Vooral in de ochtenduren en de late namiddag is hij het meest actief. Tijdens deze momenten zoekt hij intensief naar voedsel en verstopt hij eikels en noten om zich voor te bereiden op de winter. In de herfst is hij druk bezig met het verzamelen van voedsel, terwijl hij in de lente juist meer insecten en kleine diertjes eet. In de koude maanden kun je hem zelfs in tuinen en stadsparken zien, waar hij op zoek gaat naar extra voedselbronnen. ’s Nachts trekt de Vlaamse gaai zich terug in dichte struiken of hoge bomen om te rusten. 

Kerkje in Schellingwoude

Op de Schellingwouderdijk een prachtig uitzicht over het IJ en dan even naar links om de Oranjesluizen te zien. 

Op de Schellingwouderdijk heb ik een mooi uitzicht over het IJ.

De Oranjesluizen markeren sinds 1870 de grens tussen het IJ en het Buiten-IJ. Ze regelen het waterpeil van het Noordzeekanaal en zorgen dat er niet te veel zout water uit het  Noordzeekanaal het IJssemeer in stroomt. De scheepvaart heeft de beschikking over 3 schutsluizen. De grootste sluis van het drietal is de Prins Willem-Alexandersluis, met een afmeting van 200 bij ruim 24 m. om een tekst te typen.

3. (12 maart 2025): De houtduif is de grootste en ook de meest voorkomende duif van Nederland. Hij komt in steden voor in tuinen en parken maar ook in het buitengebied op akkers. Meestal zijn ze op de grond naar voedsel aan het zoeken of zitten ze in een boom luid te koeren. Bij het opvliegen maken ze nogal wat kabaal doordat de vleugels boven en onder het lichaam tegen elkaar klappen.

Grootste duif van ons land. De adulte houtduif heeft een witte vlek in de nek, een brede roze borst en een zeer kenmerkende witte streep op de vleugels, die goed zichtbaar zijn tijdens de vlucht. Door die witte vleugelstreep is de houtduif op grotere afstand gemakkelijk te onderscheiden van de stadsduif en holenduif. Jonge houtduiven missen de witte halsvlek.

De meeste broedvogels in ons land zijn standvogels, maar een klein deel trekt weg richting Frankrijk en Spanje. In de winter komen er in Nederland ook houtduiven bij uit Duitsland en de Scandinavische landen, een deel blijft hier tot in april.

Hier begint de Nieuwdammerdijk.

Even bijzonder is tuindorp Nieuwendam,  rond 1925 gebouwd om de arbeiders van de scheepswerven te huisvesten in een prettige omgeving. Het tuindorp is ook een rijksmonument en een mooi voorbeeld van de Amsterdamse school, waarin elementen van de Waterlandse houtbouw zijn opgenomen. 

Achter de dijk een achterpad en kleine steegjes. Hier ligt nog een oud stukje dorp met monumentale huizen in tuinen waarin de rozen prachtig bloeien. (Nieuwdammer Molenpad).

Brede Kerkepad